Kỹ năng được liệt kê trong các bản cam kết có rất nhiều, trong đó có quy tắc không nhận phong bì. Tuy nhiên, đối với nhiều bệnh nhân hiện nay, khi đến BV thì lại khó quên “quy tắc” phải đưa phong bì.   

      Các đời Bộ trưởng Bộ Y tế đều… phát động

      Trong 15 năm qua, đây là lần thứ năm, vấn đề xây dựng, củng cố y đức được Bộ Y tế đưa ra. Lần nào chuyện cũng thu hút sự quan tâm của người dân, bởi hỏi có ai trong đời không một vài lần vào BV. Năm 1996, Bộ trưởng Bộ Y tế Đỗ Nguyên Phương ban hành 12 điều y đức và phát động phong trào xây dựng BV tình thương. Năm 2001, Bộ trưởng Đỗ Nguyên Phương tiếp tục ra chỉ thị 09 về tăng cường y đức, nâng cao tinh thần thái độ phục vụ và chất lượng chăm sóc người bệnh. Năm 2007, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu ra chỉ thị 06 về nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh cho nhân dân. Và đến tháng 9.2011, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến và Công đoàn Y tế VN cũng tiếp bước phát động phong trào.

         Vậy vì sao cứ theo chu kỳ 3 - 5 năm, câu chuyện lại được xới lên và thường là đầu nhiệm kỳ của mỗi bộ trưởng mới. Câu trả lời hợp lý cho quy luật đó là: Mỗi lần phát động, các BV, từ khoa phòng đến cán bộ y tế ký cam kết rất rầm rộ. Nhưng khi đã là làm theo phát động, có tính phong trào thì việc thực hiện lại dễ đầu voi, đuôi chuột. Ai cũng trở về với thực tế hằng ngày. Thực tế hàng ngày đối với các cán bộ y tế là bệnh nhân nhập viện ngày một nhiều, BV ngày một quá tải hơn, mô hình bệnh tật ngày càng phức tạp hơn. Đối mặt với điều đó, cả BS và bệnh nhân đều phải tìm cách cho công việc khám - chữa bệnh trôi nhanh hơn. Chất “bôi trơn” mà cả 2 phía thấy đều hợp lý là phong bì.

Người bệnh nào vào viện cũng mong được bác sĩ khám chữa bệnh nhiệt tình. Ảnh: Ng.H

          Bao giờ khả thi?

          Về phía bệnh nhân, có bệnh phải vái tứ phương. Trong khi chất lượng tuyến y tế cơ sở còn yếu thì không trách được bệnh nhân cứ ùn ùn kéo lên tuyến trên. Ai cũng muốn tìm được BS giỏi, khám nhanh và đương nhiên họ phải lụy nhân viên y tế.

          Bệnh nhân đi khám bệnh có ai không muốn hỏi cho ngọn ngành về bệnh. Nếu mỗi ngày, BS chỉ khám dưới 20 bệnh nhân thì sẽ có đủ thời gian khám, tư vấn, hướng dẫn kỹ càng. Nhưng như bà Trần Thanh Tâm - PCT Công đoàn ngành y tế VN: BS mỗi buổi sáng khám đến 100 ca thì sao không mệt, không khó chịu khi bệnh nhân hỏi. Bệnh nhân vào BV thì người mà họ quan tâm nhất là BS. Thế nên họ rất nhạy cảm với thái độ của BS. Và cách ứng xử với chuyện nhạy cảm đó là phong bì. 

           GĐ BV Việt Đức - TS Nguyễn Tiến Quyết - cho biết, BV có chế độ quản lý rất nghiêm ngặt. Nếu cán bộ, bác sĩ bị bắt quả tang nhận hối lộ khi đang điều trị cho bệnh nhân sẽ bị đuổi việc. Nhưng đó là cách nói của người quản lý. Còn khi bệnh nhân kẹp phong bì vào sổ y bạ, y tá mở sổ ra thấy, giũ ra bàn làm việc. Người bệnh chờ họ ghi xong bệnh án đi ra, vậy đây có phải việc nhận hối lộ. Nhiều BS cũng nhận phong bì rất có... phong cách: Bệnh nhân cảm ơn đàng hoàng mới nhận. Muôn hình muôn vẻ, phong bì đã trở thành một nét “văn hóa” ở trong BV.

           TS Nguyễn Quốc Anh - GĐ BV Bạch Mai - khi trao đổi với báo giới đã nói ông nghiêm cấm thái độ không đúng mực với bệnh nhân để vòi vĩnh phong bì, còn khi bệnh nhân khỏi bệnh, ra viện cảm ơn thì lại là... chuyện khác. Ông Quốc Anh lấy ví dụ một trưởng khoa tại BV Bạch Mai đã tuyên bố: “Nếu bệnh nhân khỏi bệnh, ra viện đến thăm các anh tại nhà thì quà biếu là một chiếc ôtô tôi cũng không quan tâm”(?).

           Phong bì đã trở thành thông lệ, là “văn hóa” ở nhiều BV nên khi ngành y tế có chủ trương và phát động phong trào “nói không với phong bì”, người dân lại thêm một lần hoài nghi. Y đức như một ý thức thượng tầng, hình thành trên cơ sở hạ tầng của nó. Căn cứ trên hạ tầng hôm nay thì e rằng việc nâng cao y đức, nói không với phong bì cũng chỉ là nói suông. Và ngày mai, khi mỗi bệnh nhân vào BV, họ vẫn phải để sẵn vài chiếc phong bì trong túi.