Về kê khai, thay vì quy định 10 nhóm đối tượng có nghĩa vụ phải kê khai tài sản thu nhập, Nghị định mới xác định 09 nhóm đối tượng phải kê khai, công khai, giải trình : Đại biểu Quốc hội, HĐND chuyên trách; cán bộ công chức từ Phó Trưởng phòng của UBND cấp huyện trở lên và người được hưởng phụ cấp tương đương; Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên ..vv..

Như vậy, Nghị định mới đã quy định thống nhất đối tượng kê khai trong một văn bản thay thế quy định tại Nghị định 37/2007/N Đ – CP của chính phủ và Quyết định 85/2008/QĐ – TTg về đối tượng phải kê khai, theo đó cũng lược bỏ một số đối tượng xét thấy không cần thiết phải kê khai như giảng viên chính, bác sĩ chính, dược sĩ chính, thủ kho, thủ quỹ ..vv..

Đặc biệt, tại Nghị định này thống nhất việc kê khai theo một mẫu và chỉ thực hiện mỗi năm một lần thay cho việc phải kê khai nhiều mẫu với nhiều thủ tục như kê khai lần đầu, kê khai bổ sung, kê khai khi bổ nhiệm, miễn nhiệm ... như quy định trước đây.

Về công khai bản kê khai, Nghị định mới cũng quy định rõ hơn về thủ tục, phạm vi công khai ở Trung ương, địa phương và Doanh nghiệp.

Một điểm mới nổi bật trong quy định về minh bạch, tài sản thu nhập lần này là vấn đề giải trình về nguồn gốc tài sản tăng thêm :“ Người có nghĩa vụ kê khai tự giải trình và chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực, kịp thời của những thông tin về nguồn gốc tài sản tăng thêm” (Khoản 1 - Điều 15 - Nghị định 78/2013/NĐ- CP).

Quy định mới này đã tạo ra cơ sở pháp lý cho các cá nhân, tổ chức có thẩm quyền có căn cứ xác minh nguồn gốc tài sản của người có nghĩa vụ kê khai.

Ngoài ra, trong hướng dẫn kê khai tài sản thu nhập tại Thông tư 08/2013/TT - TTCP quy định phải có chữ kí của người nhận bản kê khai và người kê khai tài sản, thu nhập trên từng trang của Bản kê khai tài sản, thu nhập - quy định này đảm bảo tính chặt chẽ và chính xác của Bản kê khai.

Quy định về căn cứ xác minh tài sản, thu nhập cũng được mở rộng hơn và được coi là điểm mới trong Nghị định lần này như: cho phép người có thẩm quyền tiến hành xác minh nếu có căn cứ cho rằng việc giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm chưa hợp lý hay :“Cơ quan thanh tra, kiểm toán Nhà nước, cơ quan điều tra, viện kiểm sát và cơ quan tổ chức có thẩm quyền khác trong quá trình tiến hành kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, kiểm sát nếu có cơ sở kết luận về trách nhiệm của Người có nghĩa vụ kê khai tài snr liên quan đến hành vi tham nhũng thì yêu cầu xác minh tài sản đối với người đó” (Khoản 2 – Điều 12- Thông tư 08/2013/TT – TTCP)

Với nội dung này, Nghị định đã  mở rộng căn cứ xác minh tài sản, thu nhập bên cạnh các quy định khi có tố cáo; khi cần thêm thông tin phục vụ cho việc bầu cử, miễn nhiệm, bãi nhiệm ...  đối với người có nghĩa vụ kê khai.

Như vậy, việc ban hành Nghị định 78/2013/NĐ-CP và Thông tư 08/2013/TT- TTCP với nhiều quy định mới đã khắc phục tính hình thức, nâng cao hiệu quả, chất lượng trong thực hiện các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi tham nhũng. Điều này cũng đồng thời thể hiện quyết tâm của toàn bộ hệ thống chính trị, của toàn dân trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay./.

                          Ánh Ngọc - BNC