Ngày 11/9, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho ý kiến vào báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2015.

Tham nhũng khu vực công còn nghiêm trọng, gây bức xúc xã hội

Theo Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng: Trong thời gian qua, công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) tiếp tục được Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai thực hiện và chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả quan trọng, góp phần xây dựng bộ máy trong sạch, vững mạnh; lành mạnh hóa các quan hệ xã hội.

Kết quả PCTN thời gian qua đã có tác dụng phòng ngừa, răn đe nhất định đối với tệ tham nhũng, tuy nhiên tình hình tham nhũng vẫn diễn ra phức tạp.

Tình trạng nhũng nhiễu trong khu vực công còn phổ biến, biểu hiện qua nạn hối lộ, lót tay, chạy chọt để được việc khi giao dịch với các cơ quan công quyền. Đã xuất hiện tình trạng tham nhũng có tính lợi ích nhóm trong một số lĩnh vực.

Tình hình tham nhũng trong khu vực công vẫn còn nghiêm trọng, diễn ra ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực. Qua phát hiện, xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng xảy ra cho thấy tính chất tham nhũng ngày càng phức tạp, thủ đoạn tinh vi hơn, phạm vi, tính chất có tổ chức của vụ việc, vụ án tham nhũng ngày càng rõ nét hơn, mức độ tham nhũng lớn, một số vụ án tham nhũng gây hậu quả rất nghiêm trọng, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm; nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp có yếu tố nước ngoài, phần nào ảnh hưởng đến nhìn nhận của quốc tế về tình hình tham nhũng ở Việt Nam.

“Tham nhũng vẫn là một trong những vấn đề bức xúc nhất của xã hội hiện nay, vẫn là một nguy cơ gây mất ổn định chính trị, xã hội. Dự báo trong thời gian tới vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố tiêu cực, nguy cơ phát sinh tham nhũng”, ông Lượng nói.

Không thể xử lý tham nhũng kiểu “đánh bùn sang ao”

Dẫn báo cáo của nhóm nghiên cứu Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đình Quyền đánh giá: Công tác PCTN trong năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng chưa tương xứng với thực tế. Mặc dù Chính phủ đánh giá tình hình tham nhũng vẫn phức tạp, nghiêm trọng, nhưng số lượng các vụ án tham nhũng, kể cả các vụ án tham nhũng lớn được phát hiện, điều tra, xử lý lại giảm. Việc phát hiện tham nhũng vẫn là khâu yếu đã kéo dài nhiều năm. Nguyên nhân do đâu?.

Vấn đề này cũng nhận được nhiều sự quan tâm của các thành viên Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện, Ủy viên Ủy ban Thường trực Uỷ ban Tư pháp Đỗ Văn Đương đặt vấn đề:

Việc phát hiện, xử lý tham nhũng trong năm 2015 của Thanh tra Chính phủ tăng, nhưng các cơ quan chuyên trách tham nhũng lại giảm, đặc biệt năm nay giảm sâu về số vụ (gần 30%). Phải chăng các biện pháp tuyên truyền phòng ngừa, phổ biến giáo dục pháp luật thời gian qua đã phát huy hiệu quả hay chúng ta gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong công tác PCTN hoặc có sự chi phối trong điều tra, phát hiện, xử lý?. “Cần làm rõ nguyên nhân tại sao lại giảm?”, ông Đương đề nghị.

Đồng thời, ông Đương cũng tỏ ra băn khoăn: Tại sao cơ quan điều tra chống tham nhũng chuyên trách ở cấp tỉnh, huyện lại phát hiện rất ít các vụ án tham nhũng, có vướng mắc gì, dư luận nghi ngờ có hay không việc chính quyền địa phương “xin” chỉ xử lý vi phạm hành chính, dẫn đến bỏ lọt tội phạm?.

Trong trường hợp, các cơ quan chức năng kiến nghị thu hồi tài sản nhưng không thực hiện được, ông Đỗ Văn Đương đặt vấn đề phải xem xét trách nhiệm người đứng đầu như thế nào? Trong năm qua, mới xử lý hình sự 3 người đứng đầu, theo ông Đương là chưa phản ánh đúng tình hình, theo kiểu “đánh bùn sang ao”.

Tuy nhiên, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hải Phong khẳng định: Việc phát hiện, xử lý tham nhũng giảm trong năm qua là do sự chỉ đạo quyết liệt các cấp, các ngành, nhất là các cơ quan bảo vệ pháp luật. Cụ thể, công tác chỉ đạo, đôn đốc kiểm tra quyết liệt hơn, kiểm tra được nhiều đơn vị hơn; kết quả giải quyết tin tố giác tội phạm tham nhũng cao…

Báo cáo Chính phủ phản ánh tình trạng hối lộ, tham nhũng vặt, kể cả chạy án là có, song Phó Viện trưởng Nguyễn Hải Phong lưu ý, báo cáo cho rằng đã xuất hiện tình trạng tham nhũng có tính lợi ích nhóm trong một số lĩnh vực, thì phải làm rõ “nhóm” nào?.

Thừa nhận tham nhũng đã bắt đầu bước vào cơ quan tư pháp (Viện Kiểm sát đã giải quyết 34/54 tin tố giác tội phạm tham nhũng (63%), cho dù mức độ nhỏ nhưng Phó Viện trưởng Nguyễn Hải Phong cho rằng, điều này đã ảnh hưởng đến cán cân công lý. Đặc biệt, những đối tượng này lại là người hiểu biết pháp luật, có kinh nghiệm tố tụng, việc điều tra không hề đơn giản.

Đề cập đến thông tin báo cáo Chính phủ đã nêu: Trong năm qua, việc xem xét xử lý hành vi tham nhũng chưa nghiêm, nặng về xử lý hành chính; Tình trạng nhũng nhiễu trong khu vực công còn phổ biến, biểu hiện nạn hối lộ, chạy chọt, lót tay, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Đào Thị Xuân Lan đề nghị, làm rõ chưa nghiêm ở cơ quan nào? Có thống kê được số vụ cụ thể không?. Theo bà Lan, nếu chỉ phản ánh chung chung thì không làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong PCTN, không đưa được con số cụ thể trong xử lý sẽ gây sự lo ngại cho người dân.

Qua thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo, trong năm 2015 (từ ngày 01/08/2014 đến ngày 31/7/2015), ngành Thanh tra đã phát hiện 100 vụ (tăng 46 vụ so với cùng kỳ năm 2014), 172 đối tượng (tăng 85 đối tượng so với cùng kỳ năm 2014) có hành vi tham nhũng và liên quan tham nhũng với số tiền 40,7 tỷ đồng.

Lực lượng cảnh sát điều tra các cấp đã thụ lý điều tra 354 vụ án, 821 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó khới tố mới 178 vụ, 317 bị can (giảm 78 vụ/276 bị can). Đã kết luận điều tra 198 vụ, 489 bị can; đình chỉ điều tra 4 vụ, 2 bị can; hiện đang điều tra 143 vụ, 470 bị can.

TAND các cấp đã xét xử sơ thẩm 275 vụ, 545 bị cáo vầ các tội danh tham nhũng (giảm 30 vụ, 130 bị cáo so với năm 2014).

Các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2015 gây thiệt hại khoảng trên 950 tỷ đồng và 9.887 m2 đất; đã thu hồi cho Nhà nước trên 505 tỷ đồng, đạt 55,8% tăng cao so với các năm trước (năm 2013 là 10%, 2014 là 22,3%) và thu hồi được 2.887m2 đất (đạt 29,2%).

Trong năm 2015, đã có 43 người đứng đầu thiếu trahc nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng đã bị xử lý, trong đó có 3 người bị xử lý hình sự; 34 người bị xử lý kỷ luật với hình thức cách chức, khiển trách, cảnh cáo; 6 người đang xem xét các hình thức xử lý.

                                                Theo Thu Hằng CTTĐT Đảng Cộng Sản Việt Nam